ACT: Samen op pad naar acceptatie en commitment

Even voorstellen….

Marieke Verlee (GZ psycholoog i.o.) heeft ongeveer drie jaar geleden de ACT-cursus gedaan, waarna ze de ACT-behandeling zowel individueel als in groepsverband is gaan geven. Daarnaast heeft ze bij haar vorige werkgever meegewerkt aan het opzetten van ACT-scholing voor ambulante begeleiders. ACT is een fijne manier van werken die goed aansluit bij haar, waardoor ze vaak elementen uit ACT toepast in behandelingen. Samen met Maaike Heijn (psychomotoor therapeut) geeft ze nu de ACT-groep binnen Boncura aan de Hengelosestraat. Aangezien Marieke voornamelijk in Almelo werkt, is er de hoop dat er op den duur ook een ACT-groep daar kan starten. Maaike heeft vorig jaar de ACT-cursus voor vaktherapeuten gevolgd en gebruikt ACT nu veel in haar werk als PMT’er. Ze heeft geleerd hoe waardevol het kan zijn om de dingen die er zijn iets meer te accepteren en los te laten. Haar leidinggevende vroeg haar om de de ACT-groep te gaan geven, waar ze veel plezier uit haalt.

Opzet van de ACT-groep

ACT bestaat uit twee kernonderdelen: Acceptance en Commitment. Bij het Acceptance-onderdeel leren cliënten op een andere manier om te gaan met persoonlijke obstakels. Ze leren meer ruimte te maken voor vervelende gevoelens (acceptatie), afstand te nemen van moeilijke gedachten (defusie), op een andere manier naar zichzelf te kijken (het zelf), en tenslotte hun aandacht te richten op het hier en nu (mindfulness). Het Commitment-onderdeel richt zich op het opnieuw investeren in zichzelf. Cliënten staan stil bij wat belangrijk voor hen is in het leven (hun waarden) en gaan concreet investeren in de dingen die er echt toe doen (toegewijd handelen). Deze twee kernonderdelen samen zorgen ervoor dat persoonlijke veerkracht wordt ontwikkeld. Tijdens de bijeenkomsten komen verschillende thema’s aan bod, waarbij veel oefeningen worden gedaan om te ervaren hoe het is om bijvoorbeeld te blijven vechten tegen klachten of om te oefenen op manieren om gedachten minder serieus te nemen. Zo kan het zomaar zijn dat er in een bijeenkomst aan touwtrekken wordt gedaan of dat vervelende gedachten met gekke stemmetjes worden uitgesproken.

Unieke aspecten van ACT

ACT biedt vooral ruimte om op een creatieve manier te ervaren hoe anders om te gaan met klachten. Een sprekend voorbeeld van hoe krachtig ACT kan zijn is een cliënt die twee jaar geleden in behandeling was. Dit was een man met ASS die uitgevallen was op zijn werk en erg angstig was. Hij was bang dat dingen te veel zouden zijn, waardoor hij steeds minder ondernam. Zijn gedachten waren erg leidend. Tijdens een defusie-oefening hebben ze van een negatieve zin die hij had (ik kan het niet aan, het is te veel) een carnavalsliedje gemaakt en zijn ze in polonaise door de behandelkamer gelopen. Door deze oefening moest hij elke keer een beetje lachen als deze gedachte opkwam, waardoor hij het minder serieus nam en er minder naar ging handelen. Doordat bij ACT de focus ligt op eigen waarden en cliënten stil staan bij hun pijn in plaats van deze op te willen lossen, kan het anders zijn dan bij andere behandelmethoden. Het mooie aan ACT is dat cliënten leren om patronen te herkennen en zelf een keuze te maken in hoe ze hiermee omgaan. Dit kan confronterend zijn, maar ook heel helpend.

Ervaringen met cliënten

In de ACT-groep merken deelnemers dat ze in een relatief korte tijd mooie handvatten krijgen om anders met hun problemen om te gaan. Een fijne en helpende methode is hierbij ‘je verstand een naam geven’, waardoor cliënten zich meer bewust worden van hun gedachten en hier wat meer afstand van leren nemen. Daarnaast is de aandacht voor waarden ook leuk en waardevol. Dit helpt cliënten om perspectief te krijgen en minder de focus te leggen op wat allemaal niet goed gaat of moeilijk is, maar meer te richten op wat belangrijk is. Tijdens de ACT worden veel metaforen gebruikt. Het mooie is dat mensen deze metaforen vaak onthouden en delen met hun naasten, waardoor ze elkaar kunnen herinneren aan deze inzichten.

Verwijzer/indicatiecriteria

ACT is passend voor mensen met angst- en stemmingsklachten. Daarnaast kan het ook helpend zijn voor mensen met veel controle drang, die hoge eisen aan zichzelf stellen, of zoekende zijn in de vragen ‘wie ben ik?’ en ‘wat wil ik?’. Het is belangrijk dat mensen die de ACT-groep gaan volgen begrijpen dat ze met de ACT-groep niet hun klachten oplossen, maar dat ze meer stil staan bij hun klachten en nieuwe coping strategieën aangereikt krijgen om hiermee om te gaan. Vaak zitten mensen vastgeroest in oude patronen of gefixeerd op hun klachten.

Persoonlijke reflectie

Het meest waardevolle aan het werken met de ACT-methode is de ruimte die het biedt om meer te doen met cliënten en minder te praten. Het is een andere werkwijze en manier van naar klachten kijken. Creativiteit en humor kunnen hierin worden verwerkt, wat cliënten helpt om minder negativiteit te ervaren. Daarnaast is het mooi om te zien dat ACT mensen weer perspectief kan bieden, dat ze beter weten wat belangrijk voor hen is en hier ook actie in ondernemen.

Want je kiest zelf je weg en de manier waarop je dingen aanpakt! zie hieronder de struggle met de vingerval 😊